Wratten(verruca) zijn bloemkoolachtige uitstulpingen van de huid, veroorzaakt door infectie met een virus. Het virus dat de wratten veroorzaakt heet humaan papilloma virus (HPV). Wratten zijn besmettelijk, je loopt ze op door contact met iemand die wratten heeft.
Klik hier voor het maken van een afspraak
Er zijn verschillende soorten wratten. De gewone wrat (verruca vulgaris) zit meestal op de vingers of handen of op de voetzool en wordt vaak al op jonge leeftijd opgelopen. De wratten op de voetzool worden ook wel verruca plantaris genoemd.
Een andere variant is de spitse wrat of draadvormige wrat (verruca filliformis). Dit is een wrat die heel dun en heel lang is. Dit type wrat zit het vaakst in het gezicht bijvoorbeeld op de oogleden, op de neus of op en rond de lippen.
Wratten kunnen ook door sexueel contact worden overgebracht. Dit is een ander type wrat, de genitale wrat, ook wel condyloma acuminata genoemd. Deze wratten worden ook door een HPV virus veroorzaakt, maar door een ander type.
Ouderdomswratten (verruca seborroica) zijn heel iets anders. Dit zijn bruinige wratachtige bultjes, die meestal op de romp zitten en die ontstaan op oudere leeftijd. Het is niet precies bekend hoe ouderdomswratten ontstaan, het lijkt niet door een virus te worden veroorzaakt. Zie verder onder ouderdomswratten.
Wratten worden veroorzaakt door een infectie van de huid met het humaan papillomavirus. Dit is een besmettelijk virus.
Je kunt een wrat oplopen door contact met iemand die wratten heeft, bijvoorbeeld door iemand met handwratten een hand te geven. Voetwratten worden opgelopen in gymzalen en douches, waarschijnlijk door lopen over besmette huidschilfers. Het kan na de besmetting 2 tot 6 maanden duren en soms wel een jaar, voordat de wrat zo groot is dat hij zichtbaar is.
Iedereen kan wratten krijgen en de meeste mensen hebben al op jonge leeftijd, op de lagere school bijvoorbeeld handwratten of voetwratten opgelopen. De ene persoon is er bevattelijker voor dan de andere. De meeste mensen hebben maar een paar maanden of enkele jaren last van wratten omdat hun afweer systeem de wratten opruimt.
Wratten aan de vingers of de handen zijn vaak kleine ronde bloemkool-achtige uitstulpingen. Ze kunnen ook onder de nagel voorkomen.
Voetwratten kunnen van hetzelfde type zijn, maar ook afgeplat zijn of de diepte in groeien. Diep ingroeiende wratten komen vooral op de voetzool voor, en dit kan pijnklachten veroorzaken.
De diagnose wordt gesteld op het klinisch beeld, op hoe het er uitziet. Ze zijn gemakkelijk te herkennen. Een enkele keer kan er verwarring zijn met een likdoorn, als het een wrat is die precies op een drukplek zit.
Door met een mesje wat huidschilfers weg te snijden of te schrapen, laagje voor laagje, kan men het verschil zien. Bij een wrat verschijnen er op een gegeven moment allemaal zwarte puntjes, dit is gestold bloed (puntbloedingen) afkomstig van bloedvaatjes die hoog in de wrat kunnen worden aangetroffen.
Omdat wratten meestal vanzelf weer overgaan is het niet altijd nodig om te behandelen. Men kan ook afwachten. Omdat wratten vooral bij kinderen voorkomen en alle behandelingen pijnlijk zijn, is het niet zo'n gek idee om af te wachten.
Er zijn verschillende aanstipvloeistoffen (wrattentinctuur) en zalven op de markt om aan te brengen op wratten. De meeste daarvan bevatten een zuur (salicylzuur) dat de bovenste huidlaag, de hoornlaag, verweekt en oplost. Andere toevoegingen kunnen zijn melkzuur of ditranol. Deze aanstipvloeistoffen moeten elke dag worden aangebracht. Het beste kan men het afdekken met een pleister.
Een wrat kan worden bevroren met vloeibare stikstof. Vloeibare stikstof is heel koud (196 graden onder nul). Het wordt aangevoerd in stalen containers. In ziekenhuizen is het aanwezig en huisartsen kunnen het bestellen voor een wrattenspreekuur. De stikstof kan met een spuitbus op de huid worden gespoten.
Wratten kunnen worden aangestipt in de spreekkamer met etsende chemicalien zoals monochloorazijnzuur, bichloorazijnzuur en trichloorazijnzuur.
Dit zijn agressief bijtende stoffen, die vooral worden gebruikt voor dikke wratten op handpalmen en voetzolen. Ze worden aangebracht op de wrat met een houten stokje, dat even in de vloeistof is gedoopt. Ook dit moet vaker worden herhaald en kan pijnlijk zijn.
Wratten kunnen worden uitgesneden met een mesje of uitgelepeld met een scherpe lepel, na voorafgaande verdoving door middel van injecties.
Hierna wordt de wond dichtgebrand met een elektrocoagulatie apparaat. Dit biedt een redelijk goede kans op succes (circa 80%). Het nadeel is kans op blijvende littekens en het verdoven is pijnlijk. De voetzool is niet zo makkelijk te verdoven, het inspuiten van de verdovingsvloeistof in de dikke huid van de voetzool gaat moeilijk en het doet zeer.
Bij wegbranden wordt de wrat en de omgevende huid weggebrand door middel van elektrocoagulatie. Het elektrocoagulatie apparaat heeft een klein bolletje of elektrisch lusje dat heel heet wordt. De huid wordt eerst verdoofd en daarna wordt de wrat laagje voor laagje in zijn geheel verwijderd.
Dit gaat beter en nauwkeuriger dan bevriezen, door de hitte wordt het virus gedood. De CO2 laser werkt op dezelfde manier, ook daarmee kan een wrat heel precies en laagje voor laagje worden weggebrand. Het nadeel van deze technieken zijn de verdoving die nodig is en de littekens die achterblijven. Voor hardnekkige voetwratten is er helaas soms geen andere optie.
Bij zeer hardnekkige wratten zijn er nog enkele behandelingen mogelijk zoals het insmeren met celdeling remmende cremes (Efudix, 5-fluorouracil), of het stimuleren van het immunsysteem met producten zoals imiquimod.
Hiervan is echter ook niet goed te voorspellen of het gaat helpen.
Het oplopen van handwratten is nauwelijks te voorkomen.
Voetwratten kan men voorkomen door niet op blote voeten te lopen in gemeenschappelijke ruimten zoals kleedruimte, doucheruimte, zwembaden en gymnastieklokalen.
De meeste wratten gaan vanzelf weer weg in enkele maanden tot jaren. De meeste personen bouwen afweer op tegen wratten en krijgen ze vervolgens niet meer.
Voetwratten en wratten onder de nagels kunnen helaas heel hardnekkig zijn.